Ósnjallt frumvarp um orkumál

Tíðrætt er um „orkuskort“ á Íslandi sem er afar undarlegt þar sem hér á landi eru framleidd meiri orka á hvert mannsbarn en í nokkru öðru landi í heiminum eða yfir 50 þúsund kwst. á ári. Það land sem kemur næst okkur er Noregur, sem einungis er hálfdrættingur miðað við okkur með rúmleg 20 þúsund kwst. Spurning vaknar um hvert öll þessi orka hefur verið seld ef heimilin og fyrirtækin líða nú fyrir orkuskort?
Undanfarið hefur legið fyrir Alþingi frumvarp um „forgangsorku“. Við lestur þess vaknar grunur um að þeir ráðherrar og þingmenn sem samþykktu 3. orkupakka ESB hafi hreinlega ekki skilið hvað þeir voru að samþykkja því frumvarpið gengur þvert  gegn tilskipun Evrópuþingsins og -ráðsins 2009/72/EB.
Þriðji orkupakki ESB skyldar nefnilega stjórnvöld til að tryggja og auðvelda aðgengi nýrra raforkuframleiðenda að markaðnum og þróa raforkumarkaðinn „til aukinnar hagkvæmni og skilvirkni“. Ef framleiðandi raforkunnar er skyldaður til að tryggja ákveðnum viðskiptavinum ákveðið magn, þá tryggir það í raun yfirburði þess kaupanda gagnvart seljendum, raforkumiðlum og öðrum milliliðum og ekki síst framleiðendum raforkunnar. Frumvarpið gengur hins vegar út á það að aftengja raforkuna frá lögmálum hins frjálsa markaðar, markaðslögmálin eru m.ö.o. tekin úr sambandi.
Þriðji orkupakki ESB gerir reyndar ráð fyrir að yfirvöldum sé heimilt að skylda fyrirtæki til að sinna heimilum og fyrirtækjum við vissar efnahagslegar aðstæður (neyðarástand) en þá þarf að skilgreina vel það ástand og þær skyldur og ástæður þurfa að vera gagnsæjar, án mismununar, sannprófanlegar og tryggja jafnan aðgang raforkufyrirtækja að neytendum. Ekki er þó með neinu móti hægt með íslenskum lögum að mismuna hópum viðskiptavina eftir því hvaða magn og verð þeir borga á raforkumarkaði.

Þá vaknar spurning um hvað verður þá um alla „snjallmælana“ sem er fjárfesting orkufyrirtækjanna upp á marga milljarða? Allt í plati? Það er ekki mjög snjallt því „snjallmælarnir“ hafa þann tilgang að sögn að auka samkeppni á raforkumarkaðnum þar sem almennir notendur raforku að keppa um raforkuna við aðra notendur og frumvarpið gerir þannig út af við drauminn um „virkan“ raforkumarkað. „Snjallmælarnir“ verða gagnslausir.

Nýlegur dómur Landsréttar í máli gegn Landsvirkjun sýnir það svart á hvítu að ákvæði samkeppnisreglna og orkupakka ESB ganga nú framar íslenskum lögum svo Alþingi Íslendinga er nú í klemmu vegna væntanlegra viðbragða ESA/ACER. Ekki furða þótt allt kapp sé nú lagt á að innleiða Bókun 35 í miklum hasti en hún framselur löggjafarvald Alþingis í ESB málum til Brussel. Þá losna menn við allt þetta bölvaða, ekkisens vesen sem fylgir því að semja sérstök íslensk lög.

Snjallt! Ekki satt?


orkufrumvarp


Birgir Örn Steingrímsson viðrar vandamál Sjálfstæðisflokksins

IMG_3011

Hvers vegna flýja sjálfstæðismenn sinn eigin flokk? Hver heldur þingmönnum flokksins í gíslingu? Hvernig tapaði XD Reykjavíkurborg? Hvers vegna er formaður flokksins á beinni braut með Ísland rakleitt inn í ESB? Hvers vegna virðir forysta flokksins ekki stjórnarskrána? Hvernig varð hann alþjóðavæddur krataflokkur? Hvert fer arðurinn af orkuauðlindinni? Hvers vegna er Íslendingum refsað fyrir að framleiða "græna" orku? Er hægt að kenna VG um allt?

Hvað er til ráða?

Viðtal við Birgi Steingrímsson á ÚS

 

 


Var innleiðing 3. orkupakka ESB brot á stjórnarskrá Íslands?

Með samþykkt orkupakka 3 afsalaði Ísland sér þeirri skilgreiningu sem orkupakki 2 hafði tryggt okkur, að við værum lokaður og einangraður markaður. Þar með vorum við búin að missa endanleg ráð yfir orkunni okkar. Með þriðja orkupakka ESB var alger grundvallarbreyting á orkustefnu ESB og EES. Sett var á laggirnar sérstök stofnun, ACER, en hennar hlutverk er m.a. að sjá um að allir fari eftir orkustefnu ESB m.a. hvað varðar flutning orku milli landa. Þriðji orkupakki ESB var innleiddur í norsk lög 25. maí 2018. Stuttu áður hafði embætti landsreglara ESB í Noregi verið stofnað sem sjálfstæð deild í norsku vatns- og orkumálastofnuninni (NVE) - sem er eftirlitsstofnun á sviði orkumála (RME). Þriðji orkupakki ESB var samþykktur af Alþingi Íslendinga 3. október 2019 og varð þar með bindandi skv. alþjóðalögum fyrir Ísland og Noreg.

stefanmar_1
Stefán Már var ómyrkur í máli 2018

Flestir landsmenn þekkja þá hörmungar sem dunið hafa yfir frændur okkar Norðmenn með tilkomu sæstrengja til ESB. Vegna ákvæða EES-samningsins eru raforkusvæði í Noregi sem tengjast orkusambandi ESB með sæstrengjum algjörlega háð markaðsverði ESB, þ.e. uppboðsverði á raforku sem gildir á hverjum tíma innan ESB. Það er undarlegt í landi sem hefur næga raforku, margfalt meiri en t.d. Ísland. 

Acer+demo
Mótmæli Norðanna gegn ACER

Þann 31. október 2023 féll dómur í Hæstarétti Noregs í máli sem samtökin Nei til EU höfðuðu til þess að fá úr því skorið hvort þurft hefði aukinn meirihluta (3/4) fyrir innleiðingu orkupakka þrjú, samkvæmt 115. gr. norsku stjórnarskrárinnar.

Ákvæði 115. greinar norsku stjórnarskrárinnar segir eftirfarandi:

„Með það að markmiði að tryggja alþjóðlegan frið og öryggi eða stuðla að alþjóðlegri réttarreglu og samvinnu getur norska Stórþingið, með þremur fjórðu hluta meirihluta atkvæða, veitt samþykki alþjóðlegrar stofnunar sem Noregur er aðili að, eða er að gerast aðili að, innan afmarkaðs lögfræðilegs sviðs, þann ákvörðunarrétt sem að öðru leyti hvílir á landsstjórninni samkvæmt þessari stjórnarskrá, en er um leið ekki veitt vald til þess að breyta þessari stjórnarskrá. Þegar Stórþingið þarf að veita slíkt samþykki þurfa að minnsta kosti tveir þriðju hlutar þingmanna að vera viðstaddir, líkt og þegar verið er að fjalla um breytingar á stjórnarskránni. Ákvæði þessarar málsgreinar eiga ekki við um þátttöku í alþjóðasamningi þar sem ákvarðanir hafa eingöngu þjóðréttaráhrif fyrir Noreg.“ (þýðing undirritaðs)

Høyesterett
Norges Høyesterett

Furðu vekur að hæstiréttur Noregs skuli byggja dóm sinn á þeirri heimatilbúnu lögskýringu sinni að „einungis ef fullveldisafsal telst „meiriháttar“ þurfi aukinn meirihluta í norska Stórþinginu. Sé fullveldisafsalið „minniháttar“ nægir einfaldur meirihluti“.

Þegar 115. grein norsku stjórnarskrárinnar er skoðuð kemur í ljós, að ekki er minnst einu orði á þann möguleika að framsal fullveldis Noregs sé hægt að flokka á þennan hátt þ.e. í „meira- eða minniháttar“ framsal. Hæstiréttur Noregs treystir sér greinilega ekki til að „rugga bátnum“ enda liggja þar undir sæstrengir til annarra Evrópuríkja og miklir fjárhagslegir hagsmunir. Niðurstaða hæstaréttar Noregs er því sú að 3. orkupakkinn hafi falið í sér „minniháttar“ framsal á fullveldi Noregs og því hafi ekki verið þörf á auknum meirihluta í Stórþinginu. Ekki verður þó annað séð en að Stórþingið hafi brotið á stjórnarskrá Noregs með innleiðingu þriðja orkupakkans.

orkan okkar
Alþingi er stöðugt að sneiða af fullveldi Íslands til ESB

Hvað þýðir þetta fyrir Ísland? Það stendur eftir sú staðreynd að hæstiréttur Noregs hefur kveðið upp þann dóm, að innleiðing 3 .orkupakkans hafi í raun verið framsal á fullveldi Noregs til ESB.  Norsk lög gilda að sjálfsögðu ekki á Íslandi. Af dómi hæstaréttar Noregs má þó draga þá beinu ályktun, að innleiðing orkupakkans í íslensk lög hafi einnig falið í sér framsal á fullveldi Íslands til ESB þar sem enginn munur er á þeim gjörningum hvað varðar Noreg og Ísland skv. EES-samningnum. Íslenska stjórnarskráin hefur mun skýrari og strangari ákvæði um slíkt framsal. Stjórnarskrá Íslands leyfir nefnilega alls ekkert framsal á fullveldi Íslands til yfirþjóðlegs valds, sama hvað ESB-sinnar á Íslandi segja um málið. 

orkupakki

ref.

https://lovdata.no/dokument/NL/lov/1814-05-17-nn
https://noldrarinn.blog.is/blog/noldrarinn/day/2023/12/17/


RVK-borg þjarmar að litla kaupmanninum á horninu.

Nýjar reglur Reykjavíkurborgar, sem tóku gildi þ. 1. október 2023 kveða á gjald­skyldu í bíla­stæði miðsvæðis í Reykja­vík til klukk­an níu á kvöld­in, alla daga vik­unn­ar. Nú þurfa eigendur fjölskyldubíla og vinnubíla í fyrsta sinn að greiða fyrir bílastæði á sunnu­dög­um.

kjotborg_mbl
Kristján og Gunnar Jónassynir Mynd Mbl. 

Bræðurnir Gunn­ar Hall­dór og Kristján Aðal­björn Jónas­synir hafa rekið versl­un­ina Kjöt­borg í um hálfa öld að Ásvallagötu 19. Þeir bræður hafa ávallt rekið verslunina sem samfélagsþjónustu og segja það lyk­il­at­riði að hafa meiri áhuga á fólki held­ur en há­um laun­um eða arð­greiðsl­um. Þeir eru fyrir löngu orðnir að lifandi goðsögnum enda er verslunin ein af elstu og í raun síðustu vígstöðvum lítilla matvöruverslana í borginni. Þar er boðið upp á hlýja, vinalega og persónulega þjónustu og verslunin hefur ávallt verið eins konar samfélags- og félagsmiðstöð í Vesturbænum ekki síst fyrir íbúa á Grund og nágrenni. Fyrir litla verslun er líka ótrúlegt að sjá allar þær mismunandi vörur sem þeir bjóða upp á. Ef þeir eiga það ekki til, þá panta þeir það örugglega og ef maður kemst ekki inn í búðina bjóða bræðurnir upp á að koma með vörurnar heim til þín.

Fyrir skömmu hófst gjaldskylda í Vesturbænum þar sem verslun bræðranna er staðsett þegar gjaldskyld svæði bíla­stæða í miðborg­inni voru víkkuð út. Þetta veldur því að bræðurnir geta ekki mætt til vinnu eða notað bifreið sem er þeim nauðsynleg til að viðhalda rekstrinum án þess að greiða í bílastæðamæli eða eiga á hættu að fá sekt. Upphæðirnar eru því fljótar að safnast upp.

Við þurfum nú að borga a.m.k. kr. 107.000.- á mánuði (kr. 1.284.000.-) fyrir bílastæði fyrir framan verslunina og ef ekki þá er sektin 4.500.- krónur. Þetta dregur mjög úr viljanum til að vera með einhverja þjónustu fyrir viðskiptavini, ég veit hreinlega ekki hvað þeir gerðu ef að búðin myndi hætta.“ sagði Gunnar kaupmaður í viðtali við Mbl í byrjun október 2023.

Hann seg­ir að þetta gæti leitt til þess að þeir stytti opn­un­ar­tíma versl­un­ar­inn­ar og seg­ir að jafn­vel komi til greina að loka búðinni á sunnu­dög­um vegna gjald­skyldunnar. Hann seg­ir ýmsa íbúa í hverf­inu sýna þeim stuðning til að mynda var birt færsla í Face­book-hóp íbúa Vest­ur­bæj­ar þar sem er biðlað til borg­ar­stjórn­ar að koma til móts við bræðurna. 

Gunnar_DSCF5640_1040
Gunnar Jónasson kaupmaður Mynd: J.V.

Kristján harm­ar það í sama viðtali að gjald­skyldu á svæðinu hafi verið breytt án þess að sam­ráð var haft við íbúa á svæðinu. „Eng­in kynn­ing um að þetta væri að koma, allt í einu komu bara ein­hverj­ir menn að setja upp staura.“

Gunnar_DSCF5643_1040
Gunnar við hið rándýra bílastæði RVK-borgar Mynd: J.V.

Þeir bræður búa ekki í hverfinu og geti því ekki fengið íbúakort til sleppa við það að borga í stæði þó þeir eigi og reki verslun sem er íbúum mjög mikilvæg. Hann segist vona að Reykjavíkurborg komi til móts við þá með einhvers konar rekstrarkorti eða verslunarkorti fyrir gjaldskyldu stæðin en kveðst ekki vongóður um að það gerist.

Þeir segja það einnig sorglegt að þessi gjaldskylda komi mögulega til með að fólk fari sjaldnar í heimsókn á elliheimilið Grund sem er rétt hjá Kjötborg. „Fólk hætt­ir að fara í heim­sókn á Grund. Fólk nennir ekkert að borga í einn, tvo tíma í stæði og fara í heimsókn í Grund eða eiga í hættu að fá sekt. Ef við lokum á sunnudögum þá geta þeir sem eru að fara í heimsókn á Grund ekki keypt nammi eða gos fyrir sitt fólk.“

Gunnar_DSCF5641_1040
Gunnar Jónasson í Kjötborg Mynd: J.V.

Í viðtali við undirritaðan í dag kom fram að þeir Kjötborgarbræður fóru á fund Dags B. Eggertssonar borgarstjóra og Dóru Bjartar Guðjónsdóttur formanns umhverfis- og skipulagsráðs þ. 26. nóvember s.l. og ætluðu þau að "athuga málið". Fróðlegt verður að fylgjast með framvindu málsins hjá Reykjavíkurborg en þess má geta að Pétursbúð á Ránargötunni er með einkastæði á sinni lóð og að ekki er gjaldskylda hjá Melabúðinni frekar en á öðrum stæðum sunnan við Hringbraut. 

Gunnar_DSCF5648_1040
Gunnar veifar hér til að ná athygli Dags og Dóru. Mynd: J.V.

Þess má geta að gerð var frábær heimildarmynd um verslunina og samfélag hennar sem heitir einfaldlega Kjötborg. Hún hefur hlotið frábæra dóma, var valin besta myndin á Patreksfirði heimildarmyndahátíðar á Vestfjörðum og hlaut hin árlegu Edduverðlaun sem besta heimildarmyndin. Sjá nánar hér að neðan...

ref.

Vildarvinir Kjötborgar á Facebook
Umfjöllun í Mbl. 1. október 2023
Um kvikmyndina Kjötborg í Guide to iceland.is
Kjötborg á Kvikmyndir.is


"Tilfærsla valds"? ESB-sinnar ræða málin sín á milli á RÚV.

Orðaleikurinn heldur áfram. Hvernig getur "tilfærsla valds" verið annað en framsal á fullveldi þjóðar að mati RÚV? Hið rétta er að innleiðing 3. orkupakkans í norsk lög var framsal á fullveldi Noregs til ESB. Íslenska stjórnarskráin leyfir það ekki á meðan sú norska leyfir það ef framsalið er lítið. Málið í Noregi snérist því um það hvort framsalið var mikið eða lítið og komst Hæstiréttur Noregs að þeirri niðurstöðu að framsalið væri það lítið að það þyrfti ekki aukinn meirihluta í norska þinginu til að samþykkja það. Þessi niðurstaða staðfestir því að um fullveldisafsal var að ræða engu að síður sem er algjörlega andstætt íslensku stjórnarskránni. Alþingi Íslendinga braut því á stjórnarskránni 2019 með innleiðingu 3. orkupakkans. Framsal á valdi er stjórnarskrárbrot á Íslandi. Næst halda þeir því eflaust fram á RÚV að Bókun 35 feli í sér "tilfærslu" á löggjafarvaldi Alþingis til ESB en ekki framsal á fullveldi Íslands. Þegar ESB-sinnar ræða við ESB-sinna verður útkoman gjarnan ESB-sinnuð.

IMG_2843


Magnaður fundur í Sandgerði

Hvers virði er fullveldi þjóðar? Hvers vegna ætlar Sjálfstæðisflokkurinn að framselja löggjafarvald Alþingis til ESB? Magnaður fundur í Sandgerði 10. október 2023 um Bókun 35 o.fl. 


Hugmyndakonur halda hugmyndaþing

Til þess að ná eyrum fjölmiðla þarftu að fjalla um "hamfarahlýnun", "hatursorðræðu" eða "hánaskap" þ.e. eitthvað sem byrjar á stafnum "h".

https://elinora.blog.is/blog/elinora/entry/2294547/


Stokkhólmsheilkennið og stjórnarskráin

Horfði í gær á þátt í sænska sjónvarpinu um hann Jóhann Gustafson frá Smálöndum í Suður Svíþjóð. Duglegur ungur drengur sem fór á mótorhjóli um Afríku ásamt vinum sínum. Í Malí datt þeim í huga að skoða borgina Timbuktu, aðallega til að merkja við hana á ferðakortinu. Þar var honum og félögum hans rænt af al-Qaeda skæruliðum og haldið í gíslingu í rúm fimm ár (þ.e. í rúmt eitt kjörtímabil). Til þess að friðmælast við ræningjana þá tók hann múslimatrú og þá voru honum skyndilega allir vegir færir. Í stað þessa að kúldrast einn í búri í brennheitri Sahara eyðimörkinni á daginn og henni ískaldri á kvöldin drakk hann nú te með mannræningjunum, fékk sama mat og þeir, spjallaði kumpánlega við þá við varðeldinn og gat hreyft sig um að vild. Sem múslimi átti hann það ekki á hættu að vera tekinn af lífi. Honum þótti orðið vænt um ræningjana. Johann þakkar sínum sæla fyrir að hafa lesið um sænska bankaræningjann Jan-Erik Olsson sem „fann upp“ Stokkhólmsheilkennið árið 1973. Allir gíslar hans elskuðu og dáðu „Janne Olson“.

johann_gustafson
Gíslarnir í eyðimörkinni fyrir trúarskiptin

Þingmenn sjálfstæðisflokksins eru nú í sömu aðstæðum Johann hinn sænski í eyðimörkinni og gíslarnir í sænska bankanum við Norrmalmstorg. Þeim hefur verið rænt. Til þess að fá að drekka te með forystunni, spjalla óheft um menn og málefni og eiga það ekki á hættu að vera útskúfaðir þurfa þeir að samþykkja allar tilskipanir ESB, sama hvaða nafni þær nefnast, jafnvel þær sem stangast á við stjórnarskrána, og alla almenna skynsemi. Þeir fá jafnvel að skrifa greinar í Moggann um stefnu Sjálfstæðisflokksins og halda flokkráðsfundi svo lengi sem þeir minnast ekki einu orði á að þeim hafi verið rænt, 3. orkupakkann og alls ekki Bókun 35.  


Munu sjálfstæðismenn hafna bókun 35 á laugardaginn?

Flokksráðsfundur Sjálfstæðisflokksins fær tækifæri til að hafna frumvarpu utanríkisráðherra varðandi Bókun 35 við EES-samninginn laugardaginn 26. ágúst n.k. 

Það verður reyndar afar undarleg uppákoma, ef Bókun 35 yrði ekki hafnað af sjálfstæðismönnum, þá er eitthvað alvarlegt að í flokknum.

Í þessu myndbandi fjallar Arnar Þór Jónsson um Bókun 35 og afleiðingar innleiðingar hennar í íslensk lög:


Hvernig gengur rafbílavæðingin?

Nýlega var fjallað um rafbílavæðinguna í Svíþjóð í Svenska Dagbladet. Þar eru ýmsar áhugaverðar upplýsingar að finna m.a. að þar í landi eru um 300 flutningabílar rafdrifnir og enn um 85.000 flutningabílar sem ganga fyrir dísel. Gott úrval af nýjum rafknúnum flutningabílum er að finna bæði hjá Scania og AB Volvo og mikil vinna er nú lögð í að koma upp stórum hleðslustöðvum um alla Svíþjóð en á móti kemur að rafbílavæðingin gengur mun hægar en raforkusalarnir höfðu vonast til. Þar kemur til m.a. stóraukinn fjárfestingarkostnaður þar sem „venjulegur“ flutningabíll kostar um 1,5 milljón SEK (um 20M ISK) en rafknúinn um 4 milljónir SEK (um 52M ISK) þó svo rekstrarkostnaður sé lægri fyrir rafbíla. Uppsafnaður kostnaður er þó mun hærri fyrir rafknúna flutningabíla þegar upp er staðið. Flutningafyrirtækin kaupa rafknúna bíla fyrst og fremst til að prófa þá og til þess að sýna að þau séu að „flýta orkuskiptum“ í nafni loftslagsmála. Svíar vilja því að sænska ríkið styðji í auknum mæli við rafbílavæðinguna en t.d. í Þýskalandi stendur ríkið að baki um 80% af aukakostnaði við rafvæðingu flutningabíla.

rafflutningabill
Sænskur flutningabíll í hleðslu

Þau fyrirtæki sem sjá um að setja upp hleðslustöðvar víða um Svíþjóð óttast nú að rafbílavæðing flutningafyrirtækjanna muni ganga allt of hægt fyrir sig og að raforkukerfið ráði ekki við aukið álag en hver hleðslustöð eyðir jafn miklu rafmagni og 3 – 4 einbýlishúsahverfi. Áætlað er að setja upp um 50 nýjar hleðslustöðvar fyrir flutningabíla í Svíþjóð og stóru bílaframleiðendurnir AB Volvo, Tranton/Scania og Daimler Truck áætla að setja upp um 1.700 hleðslustöðvar fyrir flutningabíla meðfram vegakerfi Evrópu fyrir lok september 2024. Koma þarf hleðslustöðvunum fyrir á sömu stöðum og bílstjórarnir taka sér lögbundin hvíldarhlé. Menn óttast þó eins og fyrr sagði að fjöldi rafknúinna flutningabíla verði ekki eins mikill og áætlað hefur verið fyrst og fremst vegna hás fjármagnskostnaðar. Ekki má heldur gleyma himinháu verði á raforku í ESB löndunum sem eykur stórlega kostnað flutningafyrirtækjanna.

Þess má geta að margir flutninga- og rútubílstjórar sem undirritaður hefur rætt við hér á landi telja algjörlega óraunhæft, eins og tæknin er í dag, að ætla sér að rafvæða þessi stóru faratæki. Vegakerfið okkar ráði einfaldalega ekki við hinn gríðarlega mikla þunga faratækjanna (rafhlaðan í einum rafdrifnum strætó vegur t.d. um 4 tonn!) og kostnaður er allt of hár þrátt fyrir lægra orkuverð (ennþá) hér á landi miðað við raforkuverðið í Evrópu. Menn sjá ekki fyrir sér rafknúnar rútur á hálendi og í óbyggðum Íslands. Þetta eigi þó eftir að breytast m.a. með bættri tækni í gerð rafhlaðna. Eitt er þó víst, en það er að rafeindin hefur enn ekki sungið sitt síðasta.      

ref./foto Svenska Dagbladet


Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband